Tham dự Hội nghị có đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Kinh tế Trung ương; đồng chí Chu Ngọc Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ KH&CN; đồng chí Hầu A Lềnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Bắc; đồng chí Hoàng Thị Hạnh, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, nguyên Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc, cùng đại biểu các Bộ, ngành Trung ương, đại diện lãnh đạo 14 tỉnh thuộc vùng Tây Bắc và các nhà khoa học.

Chương trình “KH&CN phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc” (gọi tắt là Chương trình KH&CN Tây Bắc) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và Bộ KH&CN giao ĐHQGHN chủ trì thực hiện trong giai đoạn 2013-2018 và được kéo dài thời gian thực hiện đến 30/6/2020.

Theo đó, Chương trình có bốn mục tiêu cơ bản: Cung cấp các luận cứ khoa học phục vụ xây dựng, điều chỉnh các chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Bắc; xác định luận cứ khoa học cho các mô hình phát triển kinh tế-xã hội phù hợp đặc thù các tiểu vùng, liên vùng, góp phần cải thiện và từng bước nâng cao mức sống của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc; đề xuất, chuyển giao các giải pháp KH& CN phù hợp nhằm sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai; phát triển hạ tầng giao thông và thông tin, phát huy, bảo tồn các giá trị văn hóa, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Bắc; xác định nhu cầu đào tạo nhân lực và đề xuất giải pháp đào tạo phù hợp cho phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững vùng Tây Bắc.

Sau 07 năm triển khai thực hiện, Chương trình đã hoàn thành các mục tiêu đặt ra và thu hút 40 tổ chức và 600 nhà khoa học tham gia thực hiện các đề tài. Toàn bộ 58 đề tài, dự án thuộc chương trình được tiến hành dựa trên cơ sở dữ liệu có độ tin cậy cao, các phương pháp nghiên cứu, triển khai, cách tiếp cận phong phú, đa dạng, hiệu quả.

Kết quả đạt được của Chương trình cũng cho thấy Tây Bắc là một trong những vùng mà thực tiễn phát triển đang đặt ra nhiều vấn đề phức tạp. Đó là hiện tượng suy thoái và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm môi trường do khai thác, sử dụng không hiệu quả tài nguyên, nhất là khoáng sản; tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao nhất cả nước; chất lượng nguồn nhân lực còn ở mức thấp; nơi các tệ nạn xã hội và tội phạm buôn lậu ma túy, buôn bán phụ nữ, trẻ em, buôn lậu qua biên giới… gia tăng nhanh chóng. Điều này cho thấy, việc tiếp tục thực hiện Chương trình xuất phát từ chính nhu cầu thực tiễn của vùng và sự phát triển bền vững của Tây Bắc cũng góp phần vào sự phát triển bền vững của cả nước.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Chương trình KH&CN Tây Bắc vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, như: Chất lượng thẩm định một số nhiệm vụ chưa cao. Nhiều đề tài thuộc lĩnh vực nông nghiệp, phát triển dược liệu, mô hình thí điểm… cần thêm thời gian triển khai thử nghiệm để xác định tính hiệu quả trước khi chuyển giao và nhân rộng cho người dân và địa phương; Nhu cầu đặt hàng, đề xuất nghiên cứu là rất lớn cho toàn vùng với trên 2000 đề xuất, trong khi số lượng được triển khai còn ít (58 nhiệm vụ)...

Ký kết biên bản chuyển giao sản phẩm KHCN thuộc Chương trình Tây Bắc cho các địa phương.

Tại Hội nghị, các đại biểu cơ bản đồng tình, đánh giá cao những kết quả Chương trình KH&CN Tây Bắc mang lại trong suốt thời gian qua. Các nhiệm vụ được triển khai trong giai đoạn 2013-2020 sẽ là cơ sở triển khai các dự án sản xuất thử nghiệm và mở rộng quy mô trong giai đoạn 2021-2025. Trên cơ sở đó, các đại biểu đồng tình đề xuất Bộ KHCN và Chính phủ tiếp tục cho kéo dài Chương trình KH&CN Tây Bắc trong giai đoạn 2021-2025.

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình ghi nhận, đánh giá cao những kết quả đạt được của Chương trình KH&CN Tây Bắc. Theo đó, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ xem xét, quyết định tiếp tục triển khai Chương trình KH&CN Tây Bắc giai đoạn 2021-2025. Các nhiệm vụ được triển khai trong giai đoạn 2013-2020 sẽ là cơ sở triển khai các dự án sản xuất thử nghiệm và mở rộng quy mô trong giai đoạn 2021-2025. 

Trên cơ sở đó, Bộ KH&CN cùng Bộ Tài chính cần tiếp tục ưu tiên đầu tư kinh phí cho Chương trình giai đoạn 2021-2025, nhất là cho các đề tài, dự án triển khai ứng dụng, nhân rộng mô hình chuyển giao cho các sản phẩm KHCN vào sản xuất, đời sống của đồng bào các dân tộc và các cơ quan, doanh nghiệp vùng Tây Bắc. Trong quá trình thực hiện cần huy động tốt các nguồn lực địa phương, doanh nghiệp, các nguồn lực quốc tế. Cần xác định rõ cơ chế phối hợp để lồng ghép các đề tài, dự án của Chương trình KH&CN Tây Bắc với các chương trình kinh tế -xã hội khác.

* Đến nay, Chương trình KH&CN Tây Bắc đã có 55 đề tài, 03 dự án sản xuất thử nghiệm. 31 đề tài có sự tham gia của doanh nghiệp và địa phương. 21 sản phẩm đăng ký sở hữu trí tuệ; 11 sản phẩm được công nhận độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích và tiến bộ kỹ thuật; 05 sản phẩm được thương mại hoá. Hơn 20.000 đơn vị sản phẩm thuốc, thực phẩm, thực phẩm chức năng được sản xuất thử nghiệm theo quy chuẩn. 42 mô hình thử nghiệm, mô hình trình diễn phục vụ sinh kế, mô hình phát triển KT - XH địa phương. Các sản phẩm đáp ứng nhu cầu thực tiễn, có đầu ra, các kết quả nghiên cứu và triển khai có thể ứng dụng và được nhân rộng tại các địa phương làm động lực và cơ sở cho sự phát triển KT-XH bền vững...